Sancılı Adet Görme – Dismenore

Kadınların çoğu adet dönemlerinde sancı hissederler. Kimilerinde ağrı şiddetlidir kimileri bunu daha az ağrıyla atlatırlar. Adet sancısı genellikle sırtta belde ve kasıklarda hissedilir. Rahmin kanamayı azaltmak amacıyla kasılması sonucu oluşan bu ağrılar çoğu kadının hayatını kabusa çevirir. Halsizlik iştahsızlık, ağrıdan ayağa kalkamama, uykusuzluk gibi şikayetleri de beraberinde getirir.

Sancılı adet görme iki sınıfta incelenir. İlk altta yatan bir sebep olmaksızın sancılı adet görmedir ki çoğu kadında görülen şekli budur. Buna primer dismenore adı verilir. İlk adetle birlikte başlayan bu sancılar yıllar geçtikçe azalır. Bu tür ağrıların cinsel ilişki ve doğumla birlikte sonlanması beklenir.

İkinci tür olan sekonder dismenorede ise altta yatan mutlaka başka bir hastalık vardır ve sancılı adet görmenin sebebi budur. Bu türde altta yatan hastalık tedavi edilmedikçe sancılı adet görme son bulmaz.

Adet döneminde rahimde prostaglandin denilen maddeler salgılanır. Bu maddeler sinir uçlarını uyardığı için insanı ağrı ve acıya daha duyarlı hale getirir. Prostaglandin vücudumuzun birçok bölgesinde salgılanır ve ağrıyı hissetmemizden sorumludurlar. Adet döneminde rahim kasılmasıyla birlikte rahimdeki dolaşım azaldığı için ağrı daha şiddetli bir hal alır.

Kimi dismenore vakalarında ağrı sebebiyle bulantı ve kusmalar da görülür. Bu tablo günlük yaşamı normal düzeyde devam ettirmeyi olanaksızlaştırır. Bazı kişilerde ise doğumsal olarak rahim ters pozisyondadır ya da serviks kanalında darlık vardır bu durumlarda kanın dışarı akması zorlaştığı için ağrı şiddetli hissedilebilir.

Tüm primer dismenorelerde durum normal olarak karşılanmaktadır. Altta yatan bir sebep olmadığı için bir tedavi şekli de yoktur. Tedavi sadece o anki rahatsızlığı ve ağrıyı ortadan kaldırmaya yönelik doğal bir takım çözümler ya da ilaç kullanımıdır. İlaç tedavisiyle tamamen ortadan kalkması söz konusu değildir.

Sekonder dismenore olarak adlandırılan sancılı adet görme ise mutlaka ileri tetkik gerektiren bir durumdur. Rahim ağzı enfeksiyonları , endometriozis,adenomiyozis, myomlar, uterus, tüplerin iltihabi hastalığı (PID) ve spiral kullanımı gibi nedenler sekonder dismenorenin sebepleri arasında olabilir. Ayrıca yıllar içinde geçirilmiş kürtajlar da daralmalara sebep olup kan akışını yavaşlatmaktadır. Dışarıya akamayan kan da şiddetli ağrı hissettirir.

Genellikle hastanın öyküsüyle dismenore tanısı konur fakat primer ya da sekonder ayrımı yapmak için hormon düzeylerinin kontrolünü de sağlayan bir takım tetkikler yapılır. Primer dismenoredeki ağrıları yok etmede doktorunuzun tavsiye edeceği non steroid antienflamayuar bir ağrı kesici oldukça rahatlatacaktır. Ağrılara maruz kalmamak adına adet başlamasından 1 gün önce ağrı kesicilerin kullanılması tavsiye edilir. Bu tarz ilaçlar prostaglandin üretimini engellediklerinden ağrıyı genellikle tamamıyla geçirirler. Ayrıca ağrıya eşlik eden bulantı ve kusma da son bulur. Kullanılan ilaçlara rağmen ağrı devam ediyorsa doktorunuz muhtemelen doğum kontrol haplarından uygun olanını size tavsiye edecektir. Doğum kontrol hapları yumurtlamayı engellediği için genellikle tedavi olumlu olarak sağlanır.

Hiçbir tedaviye cevap vermeyen primer dismenoreli hastaların sorunu genellikle psikolojiktir. Adet kanamasına normal bir yaklaşım bu süreci biraz daha kolay atlatmalarını sağlayabilir. Yine yoga meditasyon, hafif egzersiz ve sporlar ağrıların azalmasına yardımcı olabilir. Tüm bunlara rağmen rahatlama görülmüyor ve ağrı devam ediyorsa psikoloji servisine başvurmakta fayda vardır. Psikiyatrist görüşmesi ya da ufak bir terapi sonucu bazı vakalarda bu ağrılar tamamen kaybolmaktadır.

Sekonder dismenorede altta yatan hastalığın teşhis ve tedavisi için farklı aşamalar izlenir. Laparoskopik inceleme ve bir takım cerrahi işlemlerden geçmeniz gerekebilir. Altta yatan hastalık tedavi edilmediği müddetçe ağrı genellikle kaybolmaz.