Demans aklın yokluğu demektir. Yaş ilerledikçe demans hastalığı da arttı fakat demans hastalığı sanki Alzheimer’dan ayrı bir hastalık olarak algılanmaktadır. Alzheimer demans’ın bir alt grubudur. Demans’ın birçok çeşidi vardır. Beynin dolaşımının bozulmasına neden olan demanslar. Beyindeki hacim küçülmesine bağlı olan demanslar. Bazı maddelerin beyni tahrip etmesine bağlı olarak gelişen demanslar gibi birçok demans çeşidi vardır. Demans bir hastalık kompleksidir. Birçok belirtisi vardır gerek psikolojik gerek bedensel birçok belirtisi vardır. Bazı türleri tedavi edilebilir fakat demans genellikle ilerleyici tedavisi zor olan bir hastalıktır.

Demans Hastalığı

DEMANS HASTALIĞININ BELİRTİSİ NELERDİR?

Demans sadece unutkanlık değildir. Demans için temel kriter unutkanlık olsa da bunun yanında bazı şeylerin olması gerekiyor. Unutkanlık dediğimizde ise kişinin yatkın hafızasında genellikle bozulma olur. Geçmişini sanki ayna gibi hatırlar fakat yeni şeyleri hem öğrenmede hem aklında tutmada zorluk çeker. Öğrendiği şeyleri geri çağırmada da zorlanır. Dolayısıyla bu yakın hafızanın unutulması şeklinde kliniğine yansır. Demans ta diğer belirtileri ise yine hastanın yaşam kalitesi kadar hasta yakınlarının da yaşam kalitesini ilgilendirir. Kişide sadece unutkanlık değil depresif duygu durum bozukluğu yaşamıştır bu bir demansın belirtisi olabilir. Kişi zamanla kendi içerisine çekilmeye başlamışsa her zaman gittiği lokale gitmiyorsa her zaman yaptığı birtakım yaptığı hobileri bırakmışsa örneğin araba sürmeyi seviyor canım araba sürmek istemedi fakat bunu artık tekrarlayan günlerde de hep karşılaşıyorsak yanında birazcık unutkanlıklar eklenmeye başlamışsa özellikle yakınlarını tanımada zorlanmaya başlamışsa yolunu kaybetmeye başlamışsa o zaman demansın başladığını demansın kapıyı çaldığından şüphelenmemiz gerekir. Diğer demans belirtileri arasında bir kişi çok güzel yemek yapıyordur fakat yemeğin o eski lezzetini yakalayamıyorsa kıyafetine eski gösterdiği özeni göstermiyor birbiriyle uyumsuz giyinmeye başlamışsa kendisine gerekli özeni göstermemeye başlamışsa hijyeni bozulmuşsa yine demans dan şüphelenmemiz gerekir. Demans aslında kişinin sadece unutması ya da yakın hafızasının bozulması değil kişinin çocukluğundan bu yana öğrenmiş olduğu birçok bilgileri kazanmış olduğu birtakım yetenekleri birtakım faaliyetleri yavaş yavaş kaybetme onun veriminde düşmesiyle bir karakterize bir rahatsızlıktır ki o yüzden demans kişinin yaşam kalitesini doğrudan etkiler ve dolayısıyla kişiyi değil aslında kişinin yakınlarını da büyük ölçüde etkileyen bir rahatsızlıktır.

DEMANS İÇİN RİSK FAKTÖRLERİ NELERDİR?

Demans için risk faktörü aslında başlı başına yaştır. 65 yaş üstü yaklaşık her 8 kişiden 1’inde 80 yaşına geldiğimizde ise maalesef yaklaşık her 2 kişiden 1’inde demans yani unutkanlık hastalığıyla karşılaşmamız olasıdır. Diğer risk faktörlerine baktığımız zaman geçirmiş kafa travmaları geçirilmiş beyin enfeksiyonları bazı metabolik rahatsızlıklar bazı doğumsal rahatsızlıklar da demans için risk faktörü teşkil etse de biraz önce dediğimiz gibi demans için başlıca risk faktörü maalesef yaştır.

DEMANS TANISI NASIL KONUR?

Demansın tanısı temelde görüşmeyle konulur. Yapılacak nöro psikiyatrik testler ve bu testlerle ilgili puanlamalar demansın çeşidine yönelikte bilgi verir. Diğer yardımcı unsurlar beyin görüntüleme yöntemleridir ki emar, tomografi veya başka radyolojik tetkikler burada ön plana çıkar eğer demansın temelinde damarsal bir faktör düşünülüyorsa o zaman damarla ilgili yapılacak bazı tetkikler örneğin bir boyun damarı ultrason grafiği gibi tetkiki eklenebilir ama yapılması gereken önemli tetkiklerden bazıları da bir vitamin eksikliğinin olup olmadığının araştırılması, mineral eksikliğinin olup olmadığının araştırılması, kansızlığın olup olmadığının araştırılması bir kolesterol yüksekliğinin olup olmadığının araştırılması yani metabolik risk faktörünün araştırılması da çok önemlidir. Bunlar direk demansa neden olmasa da mevcut demansı kötüleştirebilir ya da kişi genç yaştaysa sanki demansmış gibi demans olmasa bile demansmış gibi birtakım unutkanlık belirtileri verir dolayısıyla tanı kadar ayırıcı tanıda önemli olduğu için ayırıcı tanı ya da birtakım kan tetkikleri de eklenir.

DEMANS NASIL TEDAVİ EDİLİR?

Herhangi bir cerrahi tedavisi yoktur. Demansın tedavisinde beynin işleyişini kolaylaştırabilmek için birtakım ilaçlar vardır. O ilaçlarla hatanın yaşam kalitesi yükseltmeye çalışılır. Aslında demans tedavisinin en önemli ayağını belki de kişiyi hayatın işine çekebilmek davranış tedavisi yatar bu davranış tedavileriyle davranış terapileriyle kişi hayattan koparmamaya çalışılır. Dolayısıyla tedavide ilaca bel bağlamak kadar belki de daha önemlisi demansla yaşayabilmek yani demansın semptomlarını bir şekilde hafifletebilmek için kişiyi sürekli yaşamın içerisine çekebilmektir. Günleri karıştırabilir günleri hatırlatmak bulunduğu yeri karıştırabilir. Geceyi gündüzü karıştırabilir. Kişiyle münakaşa etmeden buda mı unutulur bunu nasıl unutursun ama ben sana kaç kere dedim gibi kelimelerden uzaklaşarak kişiye mümkün olduğu kadar sohbet diliyle bulunduğu yeri, zamanı, neler yaptığımızı o günkü olan olayları anlatarak günün içerisine çekmek hayatın içerisine çekmek belki de demans tedavisinin en önemli ayağıdır. Tabi ki verilebilecek bazı destek tedavileri örneğin bir omega 3-6-9 belki vitamin takviyeleri mutlaka tedavide işe yarayacaktır ama demansın asıl tedavisinin de özel ilaçlar kullanılır ve beraberinde de mutlaka davranış terapisi gereklidir.